ყველა ენას ყავს მისი მუსიკის რიტმებიდან ნაირგვარი მელოდიების შემქმნელი ქურუმები, რომლებსაც ჩვენ პოეტებს ვეძახით. მათი მელოდიებით ვასაზრდოვებთ ჩვენს გონებას და ვახარებთ ნაცრისფერ ყოველდღიურობას. თუმცა ეს მუსიკა შემოსაძღვრულია ბუნებრივი ზღუდით, ენის საზღვრით და ჩვენ, მსოფლიოში მიმოფანტული ადამიანები, ძალაუნებურად ვრჩებით უამრავი სიხარულის, სიბრძნის და სილამაზის გარეშე, რომელიც სხვადასხვა ენებშია დამალული.
მხოლოდ ცალკეულ შემთხვევებში უმართლებთ ხოლმე ენებს და იმ მასშტაბის ქურუმი ებადებათ, რომელთა სიტყვებიც, მელოდიის გარდა საკაცობრიო აზრებსა და სიბრძნეს ატარებს. მათი ნააზრევი თავად არღვევს ენის ზღუდეს და მთელი კაცობრიობის საკუთრება ხდება!
ვაჟა-ფშაველა ასეთი ქურუმია, ის არის მთელი კაცობრიობის და მსოფლიომ ეს იცის!
სწორედ ამიტომ, 1961 წელს, მშვიდობის მსოფლიო საბჭოს ინიციატივით, მთელს მსოფლიოში აღინიშნა ვაჟას 100 წლისთავი, ხოლო პოეტის 150 წლის იუბილე, ასევე მთელს მსოფლიოში აღინიშნა იუნესკოს ინიციატივით. ინფორმაციები სხვადასხვა სავალდებულო საიუბილეო ღონისძიებების შესახებ, გაეროს რეზოლუციებშიც შევიდა. ასეთი პატივი და ყურადღება მსოფლიოს მხრიდან, ქართველ მწერლებში, მხოლოდ რუსთაველს ერგო და ძალიან სასიხარულოა, რომ სწორედ რუსთაველთან ერთად, თქვენი ენის უზარმაზარ სივრცეში, ვაჟა-ფშაველამაც დაიწყო ახალი სიცოცხლე!
ვულოცავ ქართველ და ებრაელ ხალხს, მსოფლიოში აღიარებული კლასიკოსის, ახალი მკითხველისთვის ხელახლა დაბადებას!
ჩემი აზრით ეს ჩვენი ნათესაობის ხელახლა დაბადების წუთიცაა!
მე მჯერა, რომ ამ გამოცემით, ვაჟა-ფშაველას შეემატება თაყვანისმცემელთა ახალი არმია. უამრავი ადამიანი მოისმენს მისგან ბრძნულ და რითმებად დაწყობილ დარიგებას იმის თაობაზე, რომ უფალთან, ჩვენს მთავარ შემოქმედთან მიახლოების ყველაზე მოკლე გზა, ადამიანის ადამიანურობაა. რომ სიცოცხლე არ არის დანაწევრებული და გაცალკევებული ეთნოსების, რასების, რელიგიების ან თუნდაც სულიერისა და უსულოს მიხედვით. სიცოცხლე ერთიანი, დიდი სინათლეა და თუ ვუფრთხილდებით მის ყველა გამოვლინებას, ამით ვუფრთხილდებით სიცოცხლეს საერთოდ, მათ შორის საკუთარსაც. აუცილებლად დავფიქრდებით ჩვენს მიერ უარყოფილ ჭეშმარიტებაზე, რომელიც მიხედვითაც, ჩვენი გარემომცველი ბუნების ყველა გამოვლინება მიგვანიშნებს, რომ გარემომცველ სამყაროში, ჰარმონია მიიღწევა მხოლოდ მასინ, როცა ადამიანი არის ჰარმონიული და ადამიანური!
ალუდა ქეთელაური ვაჟა-ფშაველას შემოქმედების ერთ ერთ მწვერვალად ითვლება.
პოემის მთავარი გმირი ალუდა, რომელიც ახალ მეგობრებს გაიჩენს ქართულ- ებრაული თარგმანით, მკითხველს ავტორის მთავარ სათქმელზე დააფიქრებს. მოუყვება იმის შესახებ, თუ როგორ შეიძლება შენს მოსისხლე მტერში დაინახო რაღაც, რაც სისხლითა და რელიგიით ნათესაობაზე მეტია და მისთვის თავიც გაწირვაც გაბედო. ეს რაღაც ადამიანურ ღირსებაა!
კაცობრიობას ახსოვს უამრავი მაგალითი იმისა, თუ როგორ დაამარცხა მტრობა მოწინააღმდეგე ბანაკებს შორის ამონათებულმა სიყვარულმა. ვაჟა კი უფრო შორს მიდის და ალუდას თავგადასავალით გვაჩვენებს, რომ შესაძლებელია მტერსა და განსხვავებულს შეხედო გონების თვალით, დაინახო მისი ღირსებები, შემდეგ შეგიყვარდეს და ასე დაამარცხო მტრობა, კაცობრიობის და სიცოცხლის ყველაზე მთავარი საფრთხე! ეს არის მომავლის სიტყვა, ამ სიტყვის განფენა კი მთავარის საფრთხეების თავიდან აცილების პირობა!
ალუდა, რომელიც ზედმიწევნით ასრულებს თავისი სოციუმის მიერ მიცემულ ამოცანას და კლავს მის პოზიციურ მტერს, მტრის ღირსებებით მოხიბლული, სახლში ბრუნდება საკაცობრიო დარდით! მის მიერ მოკლულმა, სიკვდილის წინ, მტრობა დაამარცხა, ალუდა დალოცა და წარმატება უსურვა მას!
ალუდას დარდზე პასუხი არის დედამიწაზე მშვიდობიანი თანაცხოვრების გასაღები. ამ დარდზე პასუხი არის თამამი სიტყვა მომავალში, რომელიც ვაჟამ წარსულში გაბედულად და დაუფარავად თქვა!
ვაჟას ერთი თაყვანისმცემელი აცხადებს, რომ ვაჟას დამნახავი კაცობრიობა გადარჩება! ის გვასწავლის, რომ ორი ყველაზე მნიშვნელოვანი რამ ადამიანის ცხოვრებაში: სამშობლო და რწმენა, შეიძლება იქცეს უდიდეს უბედურებად, თუ მას არ ახლავს მესამე და ყველაზე მთავარი- კაცთმოყვარეობა! თუ მიმოვიხედავთ გარშემო, დავრწმუნდებით, რომ მსოფლიოს მთავარი პრობლემა დღეს, სწორედ ღირებულებათა ერთიანი სისტემიდან ამოგლეჯილი ამ ორი ფენომენის სახელით ხდება. ამიტომ რთულია არ დაეთანხმო მას.
ჩემი მოკრძალებული სიტყვა თქვენს მიმართ, მისალმებისაა და შორს ვარ იმ აზრისაგან, რაიმე ფორმით ვაჟას შემოქმედება მიმოვიხილო. მე მინდა მხოლოდ მივულოცო ებრაელ და ქართველ ხალხს სიკეთის კიდევ ერთი მეგზურის შესვლა ვაჟას შემოქმედებისთვის ახალი ენის სამყაროში. თავისი ჰუმანური იდეებით, ვაჟა მხოლოდ სინათლესა და სიხარულს მიუტანს მის მკითხველს და მისი უფრო ღრმად გაცნობის შემდეგ, ჩემი შეფასებები გადაჭარბებულად არ მოგეჩვენებათ.
დიახ, დედამიწას ყავს ვაჟა, მსოფლიოს კი ძალიან აკლია ის, აკლია ყველგან სადაც კლავენ, არ ინდობენ და მტრობენ. მისი ახალ ენაზე, ხელახალი დაბადება კი კიდევ ერთი შუქურაა ამ ურთიერთდაპირისპირებების სამყაროში სიკეთის სინათლის გასამარჯვებლად!
ქედს ვიხრი იმ ადამიანების წინაშე, ვინც ამ წიგნზე იშრომა!
გილოცავთ ყველას!
პატივისცემით, პოეტის შთამომავალი,
ვაჟა-ფშაველას ფონდის თავმჯდომარე,
ლელა რაზიკაშვილის
לשפה, שהאל ברא אותה, יש מוסיקה יחידה במינה.
לכל שפה יש כהנים, הבונים את מגוון המנגינות מקבצי המוזיקה; אנו קוראים להם משוררים. במנגינות אלה אנחנו מזינים את מחשבתנו ומשמחים את השגרה האפורה. אך מוזיקה זו תחומה בגבול הטבעי, בגדר השפה, ואנו, בני האדם, מפוזרים בעולם, נשארים, בהסח הדעת, ללא הרבה שמחה, חכמה ויופי המתחבאים בשפות שונות.
רק במקרים נדירים באה לשפות הזדמנות ונולד להן כהן, שמילותיו, למעט המנגינה, מעבירות דעות וחכמה בעלות ערך אוניברסלי, מחשבותיו עצמן שוברות את גדר השפה והופכות לקניין של כל האנושות.
ואז'ה פשבלה הוא אחד מהכהנים כאלה, הוא שייך לכל האנושות, והעולם כבר יודע את זה!
מסיבה זו, ב־1961, ביוזמת המועצה העולמית לשלום, חגגו בכל העולם את יובל המאה של ואז'ה פשבלה; גם יובל ה־150 להולדתו נחוג בכל רחבי העולם, ביוזמת אונסק''ו. המידע על המטלות השונות נכלל בהחלטות האו''ם. מבין הסופרים הגיאורגים, רק שותא רוסתאוולי זכה לכבוד ולתשומת לב כאלה, ומשמח מאוד, שיחד עם רוסתאוולי גם ואז'ה פשבלה החל לחיות חיים חדשים – במרחב הענק של שפתכם!
אני מברכת את העם הגיאורגי ואת עם היהודי לרגל הולדתו־מחדש של הקלסיקן המוכר בעולם לקורא החדש!
לדעתי, זה רגע לידתה־מחדש של הקרבה בינינו!
אני מאמינה, שבמהדורה הזאת, ואז'ה פשבלה ירכוש צבא חדש של מעריצים. המונים ישמעו ממנו הדרכה מסודרת בחוכמה ובחרוזים, על כך שהדרך הקצרה ביותר להתקרב לבורא העולם זו האנושיות של בן האדם; משום שהחיים אינם מתפצלים ומתחלקים לפי הלאומים, הגזעים, הדתות או, נאמר, לפי חי ולא־חי. החיים הם אור אחד גדול וכשאנו מקפידים על כל התבטאות שלו, אנו שומרים על החיים עצמם בכלל ועל חיינו בפרט. אנחנו נחשוב בהכרח על האמת הנדחית על ידינו, לפיה כל ביטוי של הטבע המקיף אותנו רומז, שבעולם תשרור הרמוניה רק אם אדם נעשה הרמוני ואנושי!
"אלודה כתלאורי" נחשבת לאחת הפסגות ביצירה של ואז'ה פשבלה.
הגיבור הראשי של הפואמה, שירכוש ידידים חדשים בתרגום העברי, יגרום לקורא לחשוב על המסר העיקרי של המחבר. הפואמה תספר איך אפשר להבחין אצל האויב השונא עליך במשהו שעולה על קרבת הדם והדת, וגם להעז להקריב את עצמך בשל כך. איזה כבוד אנושי זה!
העולם זוכר הרבה דוגמאות, איך האהבה שזרחה ניצחה את השנאה בין מחנות האויבים. ואז'ה הולך רחוק יותר ומראה לנו בסיפור של אלודה, שאפשר להסתכל על אויב ועל שונה ממך במבט תבוני, להבחין במידותיו הטובות, ולבסוף להתאהב בו ולהתגבר על שנאה – הסכנה העיקרית לאנושות ולחיים! דבר זה הוא העתיד, והפצתו היא תנאי למניעת הסכנות הגדולות!
אלודה – המבצע בדיוק את משימות החברה, הורג את היריב והאויב שלו, ומוקסם ממידותיו של האויב – חוזר הביתה עם מועקה אנושית! זה שנהרג על ידו, ניצח את השנאה לפני מותו, בירך את אלודה ואיחל לו הצלחה!
התשובה על המועקה של אלודה היא המפתח של השלום בעולם. התשובה על המועקה הזאת היא המילה הנועזת של העתיד, שכבר נאמרה על ידי ואז'ה באומץ ובגלוי!
אחד המעריצים של ואז'ה אמר, שהאנושות תשרוד אם תבחין בואז'ה! הוא מלמד אותנו, ששני דברים בחיים האנושיים – מולדת ודת – יכולים להפוך לאסון גדול אם לא יצטרף אליהם השלישי החשוב ביותר – אהבת הזולת! אם נסתכל סביב נשתכנע שהבעיה העיקרית של העולם היום ניזונה דווקא משני המושגים האלה, שנקרעים מהמערכת המאוחדת של הערכים. לכן קשה לא להסכים עימו.
המילה הצנועה שלי אליכם היא מילת ברכה בלבד, ואני רחוקה מכוונה לבקר באיזה אופן את יצירתו של ואז'ה פשבלה. רציתי רק לברך את העם היהודי ואת העם הגיאורגי לרגל הכניסה של עוד מליץ־טוב לעולם של שפה נוספת. ברעיונות ההומניים שלו ואז'ה יביא רק אור ושמחה לקורא שלו, ולאחר העיון ביצירתו, ההערכות שלי לא ייראו מוגזמות.
כן, לתבל יש וזא'ה, והוא חסר לעולם בכל מקום בו הורגים, לא מרחמים ושונאים. הולדתו בשפת התנ"ך היא עוד מגדלור בעולם המסוכסך, להבטחת ניצחון הטוב והאור!
אני קדה בפני האנשים שעבדו על הספר הזה!
אני מברכת את כולכם!
בכבוד רב,
ללה רזיקשווילי,
הנינה של המשורר,
נשיאת קרן ואז'ה פשבלה
לדף הספר 'אלודה כתלאורי - לחצו כאן
